Śmiertelność w Polsce. Wiemy, ile lat średnio żyją Polacy i na co najczęściej umierają
Długość życia przeciętnego człowieka zależy od wielu czynników, m.in. od płci, zdrowia, diety i aktywności fizycznej. I choć w ostatnich latach dało się zauważyć tendencję wzrostową, jeśli chodzi o długość życia Polaków, na tle innych narodowości nie wyglądamy pod tym względem najlepiej. Wszystko na ten temat w dalszej części artykułu…
Polacy żyją coraz dłużej
Z opublikowanego przez GUS raportu wynika, że w latach 1990-2019 przeciętna długość życia Polaków uległa wzrostowi. Szacuje się, że kobiety żyją średnio 6,5 roku dłużej, a mężczyźni aż 7,8 lat dłużej niż miało to miejsce blisko 20 lat temu. I tak oto przeciętny mężczyzna żył Polsce w 2019 roku 74,1 lata a kobieta 81,7.
Śmiertelne żniwo w czasach pandemii COVID-19
Rok później, a więc w roku 2020, kiedy na świecie wybuchła pandemia COVID-19, w Polsce odnotowano prawie 17% zgonów więcej. W sumie potwierdzono 478 658 ofiar śmiertelnych, a więc 73 710 więcej niż w latach 2016-2019. Skróciła się także długość życia – dla kobiety o 1,1 roku, zaś dla mężczyzny o 1,5 roku. W 2020 roku średnia długość życia kobiety wynosiła 80,7 lata a mężczyzny 72,6 lata.
Z danych Rejestru Stanu Cywilnego dowiadujemy się, że przyrost ofiar śmiertelnych odnotowano także na początku 2021 roku. W ciągu dwóch pierwszych tygodni 2021 roku zarejestrowano w Polsce 22 297 zgonów, a więc o 5 552 więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku, co daje 33% wzrost! Łącznie w 2021 roku potwierdzono 519 517 ofiar śmiertelnych, co oznacza wzrost liczby zgonów o prawie 41 tys w stosunku do roku 2020.
Na co umierają Polacy?
Choć COVID-19 wciąż zbiera śmiertelne żniwo, nie jest on wciąż w czołówce przyczyn zgonów wśród Polaków. Zanim więcej, zaznaczmy, że najświeższe informacje na temat śmiertelności w Polsce pochodzą z 2018 r., ponieważ zbieranie i analiza danych zajmują dużo czasu. Przechodząc już do danych…
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny opublikował właśnie raport „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania”. Okazuje się, że w 2021 r. ponad 40 proc. zgonów w Polsce wiązało się z chorobami układu krążenia, podczas gdy przyczynę 22,8 proc. zgonów w 2021 r. stanowiły nowotwory złośliwe.
Wśród chorób będących najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce w 2021 roku kolejno wyróżniamy:
- choroby układu krążenia (zawał serca, niewydolność serca, choroba wieńcowa)
- miażdżyca
- choroby naczyń mózgowych (tętniak lub wylew)
- nowotwory (nowotwory złośliwe tchawicy, rak oskrzeli, rak płuc)
- grypa i zapalenie płuc
- nowotwory złośliwe dolnej części przewodu pokarmowego (nowotwór jelita grubego, rak esicy, rak odbytnicy i odbytu)
- cukrzyca
- marskość wątroby i inne choroby tego organu
- nowotwory in situ
- przewlekłe choroby dolnych dróg oddechowych (bezdech senny, POChP, astma)
Umieralność w miastach i na wioskach
W przeszłości różnica pomiędzy średnią długością życia ludzi mieszkających w miastach, a tymi, którzy żyli na wioskach, była znacząca. Ludzie mieszkający na wsi umierali wcześniej, na co składały się m.in. takie czynniki, jak ograniczony dostęp do służby zdrowia czy ciężka praca na roli. Obecnie statystyki pod tym kątem przedstawiają się zupełnie inaczej. Okazuje się, że poziom umieralności jest nieco większy w miastach niż na wsiach. Dla przykładu w 2018 roku wskaźnik ten w miastach wynosił 11,1%, a na wsiach 10,4%.
Długość życia w zdrowiu Polaków na tle innych państw
Dzięki europejskiemu wskaźnikowi strukturalnemu Healthy Life Years (HLY) do realizacji Narodowego Programu Zdrowia możliwe było oszacowanie jak Polacy wypadają na tle innych narodowości pod kątem dalszego życia w zdrowiu. Celem takiego wskaźnika „jest wydłużenie życia w zdrowiu, poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszenie nierówności społecznych w zdrowiu” (Dz. U. 2016 poz. 1492). Niestety, nie wypadamy w tym przypadku zbyt dobrze…
Przeciętny Polak żyje w zdrowiu krócej niż wskazuje na to średnia życia Europejczyków. I tak oto według wskaźnika HLY i danych z 2020roku, Polacy żyją średnio w zdrowiu 59,2 lata a Polki 63,1 lata. Najlepiej na tym tle wypada Szwecja (blisko 14 lat dłużej niż w Polsce) i Malta, a najgorzej Finlandia i Estonia.
