Sprawia Ci przyjemność patrzenie, jak ktoś maluje obraz albo skręca meble? Może przechodzi Cię dreszcz, gdy fryzjer dotyka Twoich włosów? Lubisz przechodzić obok piekarni, bo zapach świeżego pieczywa wyjątkowo szybko Cię uspokaja? Głos ulubionego aktora zawsze wprawia Cię w dobry nastrój albo masz gęsią skórkę podczas słuchania muzyki? To może wynikać ze zjawiska ASMR, czyli trudnej do zbadania reakcji na bodźce zewnętrzne, wywołującej odprężenie i błogi stan. Dla niektórych osób jest to dziwactwo, ale dla tych, którzy doświadczają przyjemnego mrowienia, to wygodna forma samoopieki. Dowiedz się, czym są filmy ASMR, jak je prawidłowo odtwarzać i czy działają na wszystkich?
ASMR – co to jest i jakie przynosi korzyści?
ASMR (ang. Autonomous Sensory Meridian Response, czyli „samoistna odpowiedź meridianów czuciowych”) to indywidualna reakcja mózgu na różne bodźce zewnętrzne, tj. obraz, dźwięk, zapach, dotyk.
Nazwa została użyta po raz pierwszy przez Jennifer Allen w 2010 roku. Zjawisko to jednak nie zostało dokładnie zbadane, ponieważ trudno zmierzyć i opisać wrażenia osobiste. Tym bardziej, że ASMR nie dotyczy wszystkich. Wiele osób nie jest podatnych na ten rodzaj euforii, co utrudnia przeprowadzenie wiarygodnych badań.
Ludzie, którzy doświadczają ASMR, opisują to uczucie jako relaksujące i przyjemne dreszcze pojawiające się z tyłu głowy, mrowienie wzdłuż kręgosłupa, a czasem nawet ciarki przechodzące po plecach aż do kończyn.
Zjawisko to potocznie nazywane jest „orgazmem mózgu”, chociaż uczucie statyczne niekoniecznie musi mieć podłoże seksualne.
Korzyści wynikające z ASMR
Prawdopodobnie ASMR wynika z potrzeby bliskości, czułości oraz uwagi. To chęć wyciszenia się w czasach, gdy jesteśmy przeładowani różnego typu bodźcami. Jest więc popularne głównie z powodu właściwości relaksujących, odprężających.
Jednak to nie jedyne jego korzyści. Zauważono, że łagodzi migreny, zmniejsza stres i poczucie strachu, a nawet leczy bezsenność oraz depresję.
Chociaż doznania tego typu można wywołać na wiele różnych sposobów, jedno jest pewne – ich doświadczanie może wprowadzić w stan błogiego relaksu i lepszego nastroju.
Co wywołuje ASMR?
Wyzwalaczami ASMR mogą być przeróżne bodźce zewnętrzne. Zjawiska mrowienia można doświadczyć poprzez:
– obraz, czyli oglądanie malowania ścian, obrazów, płynny ruch dłoni czy falujące włosy, oglądanie kogoś w trakcie pracy twórczej albo spaceru po lesie;
– dźwięk, tj. odpowiedni ton głosu, szept, chrupanie, mlaskanie, skrobanie, stukanie, szeleszczenie, szuranie, kapanie wody czy dźwięk suszarki do włosów bądź nożyczek fryzjerskich;
– zapach, czyli woń, która sprawia nam wyjątkową przyjemność;
– dotyk, np. muśnięcia albo masaż karku, mycie oraz czesanie włosów, głaskanie, drapanie.
Najczęściej jednak do zjawiska ASMR dochodzi w przypadku połączenia ze sobą co najmniej dwóch bodźców, np. wizualnego i słuchowego.
Na każdego ASMR działa inaczej
Jedni ludzie są bardziej podatni na działanie ASMR, inni mniej. Jednak nawet w przypadku osób, u których często występują przyjemne dreszcze, wyzwalaczami mogą być zupełnie odmienne bodźce.
Wiele zależy od indywidualnych preferencji, dlatego warto sprawdzić na sobie samym, jaki rodzaj wyzwalaczy, potrafi nas zrelaksować.
Na każdego bowiem działa coś zupełnie innego. Na jednych lepiej będzie oddziaływać męski głos, na innych kobiecy. Jedni będą się uspokajać przy dźwiękach wydawanych przez ludzi, tj. mlaskanie czy siorbanie, innych może to wręcz drażnić. Dla jeszcze innej grupy, relaksacyjne będzie oglądanie filmiku, na którym ktoś ugniata plastyczną masę lub kroi różne rzeczy.
Czym są filmy ASMR?
Filmy ASMR to niszowy trend 2018 roku, który zyskuje coraz większą popularność na całym świecie. Nagrania dostępne są między innymi na serwisie YouTube.
Wywoływanie przyjemnych dreszczy stało się możliwe zdalnie, głównie dzięki filmikom z użyciem technologii nagrywania binauralnego, czyli rejestrowania dźwięku za pomocą dwóch mikrofonów. To umożliwia słuchaczowi precyzyjną lokalizację w przestrzeni nagranych sygnałów akustycznych i stwarza iluzję dźwiękową. Sprawia wrażenie przebywania w miejscu, w którym dokonywano nagrania.
Ludzie oglądają relaksujące filmiki najczęściej po to, aby się odprężyć i spokojnie zasnąć. Chociaż są i tacy, którzy wykorzystują filmy ASMR w celach „autoerotycznych”.
Entuzjaści tego zjawiska dzielą się nagraniami oraz doświadczeniami, ponieważ szukają takiego zestawu bodźców, który wprowadzi ich w błogi stan
Bowiem dla jednych będzie to cichy szept, dla innych wyraźne dźwięki.
Jednak bez względu na rodzaj nagrania i typ wyzwalacza, konieczne będą słuchawki. Bez nich u odbiorcy znika wrażenie przebywania wewnętrz sceny akustycznej i odczuwanie dreszczy staje się niemożliwe.
W filmach ASMR wyzwalaczami są (tylko) bodźce wzrokowe oraz dźwiękowe, więc ich twórcy przywiązują bardzo dużą wagę do jakości audio.
Rodzaje filmów ASMR
#1 Triggery – pojedyncze wyzwalacze
Nagrania tego typu są bardzo popularne i zwykle prezentują kilka triggerów, czyli dźwiękowo-wizualnych czynności, które mogą relaksować, pomagać w uśnięciu albo wywoływać te charakterystyczne „ciarki”.
Przykłady: stukanie palcami w różne materiały, przekładanie kartek książki.
#2 Wykonywanie zwykłych czynności
Chociaż może brzmieć to niedorzecznie, dla wielu osób właśnie oglądanie zwykłych, codziennych czynności wywołuje ASMR.
Filmy nagrywane są z perspektywy normalnej (twórca zwraca się do obserwatora) albo z perspektywy „ukrytej kamery”, gdzie aktor zachowuje się tak, jakby nikt go nie oglądał i skupia się tylko na swojej pracy.
Przykłady: sprzątanie, gotowanie, czesanie włosów.
#3 Odgrywanie roli (ASMR Role Play)
To rodzaj filmów, który polega na odgrywaniu jakiejś scenki. Kręcone są one z perspektywy uczestnika (np. pacjenta albo klienta) i zazwyczaj szeptane. w dodatku sprawiają wrażenie, jakby twórca był skupiony tylko i wyłącznie na nas.
Przykłady: wizyta u lekarza bądź fryzjera, wykonywanie makijażu albo zabiegu kosmetycznego.
Najłatwiej poczuć ASMR wsłuchując się w język ojczysty. Nie jest to jednak konieczne, czego przykładem mogą być polskie nagrania cieszące się popularnością za granicą. Prawdopodobnie wynika to z „szeleszczącego” charakteru naszego języka.
ASMR po polsku
ASMR nie tylko zyskało w Polsce sympatyków, ale również twórców nagrań wywołujących to zjawisko. Na świecie najczęściej „asmrują” kobiety, ale najpopularniejszym polskim autorem jest Adrian „SensorAdi” Biskup. Prowadzi on kanały na YouTube: „Relaks Wieczorową Porą” i „SensorAdi ASMR”. Zaczął nagrywać takie materiały z potrzeby pomagania innym.
Jak mówił w rozmowie z „naTemat”:
ASMR jest dość nowym odkryciem Internetu, ale ludzie przyjemne dreszcze odczuwali w dzieciństwie. Dzisiaj wiadomo, że ta przyjemność nazywa się ASMR. Ludzie chcą tej przyjemności i relaksu. […] By tworzyć ASMR trzeba się otworzyć, mieć w sobie dużo empatii, a także troszkę odwagi
Z kolei „Szepcząca w Sieci” przez kilka lat sama była słuchaczką nagrań ASMR . Była zadowolona z ich rezultatów, ale w pewnym momencie poczuła, że chciałaby sama pracować głosem i uszczęśliwiać innych – „przy okazji uwalniając kreatywność”.
Kiedy i jak długo oglądać filmy ASMR?
Przygodę z ASMR możesz zacząć w każdej chwili. Jednak najpierw potrzebujesz odkryć bodźce, które zadziałają na Ciebie i wywołają mrowienie. Dlatego udaj się do ustronnego, cichego miejsca, (koniecznie!) włóż słuchawki i pozwól sobie na około 30-minutowy relaks.
Prawdopodobnie na początku ograniczysz się do sprawdzania, które dźwięki, którzy autorzy i które sceny są dla Ciebie najprzyjemniejsze i potrafią wprowadzić w miły nastrój.
Później możesz słuchać AMSR w dowolnej sytuacji – zawsze wtedy, kiedy potrzebujesz się wyciszyć i odprężyć. Każdy czas jest dobry na dreszczyk pozytywnych emocji (także, gdy czujesz się źle albo jesteś samotny).
Jeśli Twoja praca na to pozwala, możesz odsłuchiwać nagrania ASMR w ciągu dnia. Pomoże Ci to poradzić sobie z emocjami, uspokoić gonitwę myśli i zrelaksować na tyle, aby zminimalizować ryzyko wybuchu złości.
Najczęściej jednak, filmy ASMR zaleca się oglądać przed snem, ponieważ łagodne dźwięki odprężają, zagłuszają otoczenie i oduczają analizowania w łóżku codziennych problemów. Po prostu odwracają od tego uwagę.
Pamiętaj, że nawet przesyt filmów ASMR może obniżyć zdolność odczuwania przyjemności płynącej z ich oglądania. Rozwiązaniem jest przerwa (minimum tygodniowa), aby odbudować wrażliwość na bodźce.
Badania naukowe dotyczące skuteczności filmów ASMR
Nie ma niepodważalnych dowodów naukowych na istnienie leczniczych bądź szkodliwych skutków ASMR, chociaż podejmowano się już kilkukrotnie jego analizy.
Po raz pierwszy badała je Emma L. Barratt i Nick J. Davis w 2015 r. Z ich publikacji wynika, że odczuwalne zjawisko ASMR ma dobroczynny wpływ na zdrowie, bo wyłącza obszary mózgu odpowiedzialne za stres. Psychiatra Michael Yasinski jest podobnego zdania i przyrównuje ASMR do medytacji.
Z kolei, Tom Stafford, wykładowca psychologii i nauk poznawczych na University of Sheffield, twierdzi, że trudno zbadać zjawisko i odczucia ludzi, które zdarzają się tylko części populacji. Nie wiadomo, dlaczego pewna grupa osób jest podatna na oddziaływanie filmików ASMR, a inna – nie.
Badanie oceniające wpływ ASMR na nastrój i fizjologię
Naukowcy, dr Nitin Ahuja (gastroenterolog i asystent profesora medycyny klinicznej na University of Pennsylvania) oraz dr Craig Richard (profesor na wydziale nauk biofarmaceutycznych na Shenandoah University w Winchester) opublikowali wyniki badań w 2018 r. Odkryli, że oglądanie filmów ASMR budzi przyjemne uczucia, ale tylko u osób oglądających wcześniej filmy ASMR.
Ponadto, dr Richard przeprowadził badanie mózgu 10 osób oglądających filmy ASMR. Okazało się, że części mózgu, które uaktywniają się, gdy ktoś odczuwa mrowienie, to obszary aktywowane również wtedy, gdy ktoś jest pielęgnowany lub wchodzi w czułe interakcje z partnerem.